Açıklama
Tıbbi melisa olarak da bilinen oğul otu, ülkemizin pek çok yöresinde kendiliğinden yetişen bir şifalı bitkidir. Ülkemizde yaygın olarak ‘melisa’ adıyla satılan bitki, farklı bir türdür. Latince ismi Aloysia verbena olan ve ince uzun yapraklarıyla dikkat çeken bitki, limon melisa adıyla da bilinir. Oğul otu olarak bilinen tıbbi melisa, görünüş açısından oldukça farklı olsa da, kokusu ve etkileri limon melisaya benzer.
Oğul otu, çok eski çağlardan beri arıların çok sevdiği bir bitki olduğu için önce arıcılıkta, sonra da şifalı etkilerinden dolayı pek çok alanda sıklıkla kullanılmıştır. Ülkemizde bu bitkiye oğul otu denmesinin sebebi de arıcılıkla bağlantılıdır. Arı kovanları oğul vereceği zaman arılı kovanın yanına boş bir kovan koyulur ve bu kovana bitkinin yaprakları ya da uçucu yağı sürüldüğünde, kovandan çıkan oğullar gelip bu boş kovana kolaylıkla yerleşir. İşte bu sebepten bu bitkiye oğul otu adı verilmiştir. Kovan otu, melisa, acem otu gibi isimlerle de bilinmektedir.
Oğul otu nedir?
Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasına ait bir bitki türü olan oğul otunun Latince ismi Melissa officinalis’tir. Melissa altissima ve Melissa inodora olarak isimlendirilmiş olan iki türü daha bulunur. Çok yıllık otsu bir bitki olan oğul otu, 60-100 cm kadar boylanabilir.
Oğul otu, merkezi Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişir. Ülkemizde ise Bursa, Bilecik, Bolu, İstanbul, Ankara, Amasya, Samsun, Kütahya, Malatya ve Tunceli illerinde doğal yayılış göstermektedir. Halk hekimliğinde, eczacılıkta, parfümeri ve kozmetikte, gıda sanayiinde de kullanılan oldukça değerli bir tıbbi bitkidir. Sıcak ve güneşli iklimlerde rahatlıkla yetişir, belirli ölçüde gölgeye dayanıklıdır.
Limon kokulu yaprakları oval veya kalp biçimli ve kenarları tırtıklı, yüzeyi hafif tüylerle kaplıdır. Yaz mevsiminden sonbahara kadar çiçeklenme zamanında toplanan yeşil yapraklar, gölgede kurutularak kullanıma hazır hale getirilir. Bitkinin yapraklarının damıtılmasıyla elde edilen uçucu yağlar da oldukça değerlidir. Yapraklar yoğun biçimde sitral, sitranella, linalol, pinemi, flavon ve reçine içerir. Körpe haldeyken toplanmış yapraklar yaydığı nefis limon kokusu sebebiyle salatalara, yemeklere ve içeceklere katılmaktadır.
Oğul otu çayı tarifleri
Uykusuzluk için oğul otu çayı tarifi: Bir tatlı kaşığı oğul otu, bir tatlı kaşığı (ya da 4-5 bütün yaprak) adaçayı, 4-5 baş tıbbi papatya, bir çay kaşığı lavanta ve bir çubuk tarçının üzerine bir su bardağı kaynamış su ilave edin ve karışımın üzerini kapatarak 10 dakika boyunca demlenmesini bekleyin. Süzüldükten sonra tüketilebilir. Özellikle akşamları içilen bu karışım uykuya daha kolay geçmenizi kolaylaştıracaktır.
Oğul otu ile detoks çayı: İki dilim taze zencefil, bir tatlı kaşığı yeşil çay, bir tatlı kaşığı enginar yaprağı ve bir tatlı kaşığı oğul otunun üzerine bir su bardağı kaynamış su ilave edin. İçerisine iki dilim limon ilave edin ve üzerini kapatarak 8 dakika demleyin. Süzüldükten sonra içerisine bir çay kaşığı daha limon suyu ilave ederek tüketin. Sıcak ya da soğuk olarak tüketilebilir.
Oğul otunun olası yan etkileri
- Oğul otunu çocukların kullanmasında bir sakınca yoktur ancak günde bir fincanı geçirmemeye özen gösterilmelidir.
- Bazı kişilerde oğul otu, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi yan etkilere sebep olabilir. Eğer buna benzer bir etki fark ederseniz oğul otu kullanmayı bırakmalısınız.
