Açıklama
Soğuk algınlığı denilince akla ilk gelen bitkilerden olan zencefil, mutfaklara baharat olarak da giren şifalı bir bitkidir. Bazı ülkerlerde hoş aroması nedeniyle ekmek, tatlı ve pasta yapımında kullanılır. Güneydoğu Asya’da doğan zencefil, genellikle tropikal iklimlerde yetişir. Ne yazık ki, ülkemizin iklimi zencefil üretimi için uygun değildir.
Zencefil nedir?
Latince ismi Zingiber officinale olan zencefil Zingiberaceae (Zencefilgiller) familyasının bir üyesidir. 120 cm’ye kadar uzayabilen zencefil gövdesinin bir yıllık ömrü vardır. Uçucu yağ, lif ve nişasta bakımından oldukça zengin bir bitkidir. Kökgövdesinden boğum boğum çıkan yumru köklerle çoğalır. Besin değeri oldukça yüksek olan kökleri taze olarak kullanılabildiği gibi kurutularak toz halinde de kullanılmaktadır. Çok eski zamanlardan beri Çin ve Hindistan’da şifalı etkileri için kullanılmıştır.
Çay yapımında kullanılmasının yanı sıra hoş aroması nedeniyle mutfakta, soslardan salatalara, ekmeklerden, tatlılara bir çok üründe baharat olarak kullanılır. Bunun yanında şifalı özellikleri sebebiyle kozmetik alanında da sabunlar, losyonlar ve kürlerin yapımlarında kullanıldığı da sıkça görülmüştür.
Zencefilin besin değerleri
Zencefil mineraller içinde özellikle potasyum açısından oldukça zengindir, ayrıca sodyum, magnezyum ve kalsiyum içerir. Bağışıklığı güçlendiren C vitamini, yağ yakımını kolaylaştıran kolin ve kan yapınına katkı sağlayan folik asit içerir. Bunun yanında zencefil, içeriğinde Omega-3 ve Omega-6 da bulundurur.
Zencefil çayı tarifleri
Zencefilli soğuk algınlığı çayı: Bir su bardağı kaynamış suyun içerisine 2 dilim taze zencefil ilave edin ve karışımı 1-2 dakika kadar (bir taşım) daha kaynatın. Ocaktan aldığınız çayın içerisine bir tatlı kaşığı ıhlamur, 3-4 yaprak adaçayı, bir tatlı kaşığı hibisküs, bir tatlı kaşığı ekinezya ve bir çubuk tarçın ilave edin, ağzını kapatarak 10 dakika boyunca demlenmeye bırakın. Süzüldükten sonra sıcak olarak tüketilmelidir. İsteğe bağlı olarak bir çay kaşığı bal ya da bir dilim limon ile tatlandırılabilir. Soğuk algınlığı semptomlarının azaltılmasına yardımcı olan bu çaydan günde 2-3 fincan kadar tüketebilirsiniz.
Zencefilli keyif çayı: Bir cezvede ya da demlikte kaynattığınız bir su bardağı suyun içine 2 dilim zencefil ilave ederek 1-2 dakika daha kaynatın. Altını kapattıktan sonra bir çay kaşığı sarı kantaron, bir çay kaşığı lavanta ve 4-5 baş papatya ilave edin. 8-10 dakika boyunca demleyip süzdükten sonra çayınız hazırdır. Ilık veya sıcakken tüketilmelidir. Vücudu canlandıran bu çay stresinizi de azaltmaya yardımcı olacaktır.
Portakallı zencefil çayı: 1 fincan portakallı zencefil çayı için 2 dilim zencefil, 1 dilim portakal, 1 dilim limon ve 1 çubuk tarçın. Suyu kaynatıp ocaktan aldıktan sonra içine zencefil, portakal ve limonu ekleyip üstü kapalı bir kapta 5 dakika demleyin, daha sonra içine bir çubuk tarçın atıp 2 dakika daha demlenmeye bırakın. Çayınızı süzdükten sonra ılık ya da sıcak olarak tüketebilirsiniz. Dilerseniz bir çay kaşığı bal ya da pekmezle tatlandırabilirsiniz.
Zencefilin yan etkileri:
- Zencefil kanı sulandırabileceğinden, kanama bozuklukları olanların kullanımı tavsiye edilmez.
- İnsülin seviyesini arttırabileceğinden ya da şekeri düşürebileceğinden dolayı diyabet hastalarının zencefil kullanması tavsiye edilmez.
- Kalp rahatsızlığı bulunanların zencefil kullanması tavsiye edilmez. Zencefil kalp rahatsızlıklarını kötü yönde etkileyebilir.
- Emziren kadınların zencefil çayı içmesi tavsiye edilmez.
- 2 yaşın altındaki çocuklarda kullanımı sakıncalıdır. 2 yaş üstü çocukların ve yaşlıların kullanımı için bir doktora danışmak gereklidir.
- Hamilelerde aşırı zencefil tüketimi düşük riskini arttırabilir, ayrıca anne karnındaki fetüse de zarar verebilir.
- Herhangi bir sağlık sorununuz olmasa dahi zencefili çok yüksek miktarlarda tüketmek vücudunuzda çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle günde 3 bardaktan fazlası her bünye için zararlı hale gelebilir.
