Açıklama

Ülkemizde en sık tüketilen bitki çaylarından biri olarak bilinen kuşburnunun sağlığa birçok faydası bulunuyor. Özellikle kış aylarında hastalıklara karşı korunmak için kullanılan kuşburnu, doğada kendiliğinden yetişebildiği gibi ticari olarak da değerli bir meyve olduğundan dolayı, özel olarak da yetiştirilmektedir. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde itburnu, yabangülü, gülelması gibi isimlerle de anılır.

Kuşburnu nedir?

Gülgiller (Rosaceae) familyasına ait bir bitki olan kuşburnunun Latince ismi Rosa canina’dır. Sadece Türkiye’de 25’e yakın türü bulunur. 3-4 metreye kadar uzayabilen, dalları ve gövdesi sert dikenlerle kaplı, çok yıllık bir çalı formundadır. Güneşli yerlerde, orman aydınlıklarında, kayalık bölgelerde ve yol kenarlarında sıklıkla rastlanabilir.

Kuşburnu bitkisi ilkbahar aylarında çiçeklenmeye başlar. 5 ila 7 yapraklı, pembemsi ve beyaz renkte açan hoş kokulu çiçekleri, tabanı olgunlaştıktan sonra yapraklarla beraber dökülür ve ‘kuşburnu’ olarak bildiğimiz, 1 ila 3 santimetre uzunluğundaki sert, kabuksu meyveler oluşmaya başlar. Kuşburnu meyvesi, Ekim ve Kasım aylarında hasat edilir ve kurutulduktan sonra kullanıma hazır hale gelir.

Meyveler tazeyken reçel, şurup veya marmelat şeklinde pişirilebilir. Kurutulan meyveler ise bitki çayı ve likör yapımında kullanılır.

Kuşburnu çayı tarifleri

Kırmızı kuşburnu çayı: 8-10 adet kuşburnu meyvesi, bir su bardağı kaynamış suya ilave edilerek 1-2 dakika daha kaynatılır. Daha sonra altı kapatılarak içerisine 4-5 parça hibisküs ilave edilir ve kapağı kapatılarak 10 dakika boyunca demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra bir çay kaşığı bal ya da birkaç dilim limon ile tatlandırılabilir. Hibisküsün yoğun ve ekşimsi tadı kuşburnu çayını daha lezzetli hale getirecek ve renklendirecektir.

Kuşburnulu kış çayı: Bir avuç kuşburnu, bir kabuk tarçın, ikişer parça kurutulmuş zencefil ve zerdeçal, üç su bardağı kaynamış su ile beraber bir demliğe alınır, 1-2 dakika kadar kaynatılır. Altı kapatıldıktan sonra karışıma birkaç yaprak adaçayı, bir avuç ıhlamur, iki parça hibisküs ilave edilir ve 10 dakika boyunca demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra sıcakken tüketilmelidir.

Kan şekerini dengelemek için kuşburnu çayı: Bir avuç kuşburnu, bir kabuk tarçın ve iki parça hibisküs, iki su bardağı kaynamış suyun içerisine ilave edilir ve 1-2 dakika kaynatıldıktan sonra 10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilen çaya tatlandırıcı olarak herhangi bir şey eklenmemelidir. Özellikle sabahları ya da akşam yatmadan önce içilen bu çay karışımı kan şekerini dengeleyerek açlık hissini bastırır.

Bağışıklık sistemi için kuşburnu çayı: Bir parça ginseng kökü, iki parça kurutulmuş zerdeçal kökü, bir avuç kuşburnu, iki su bardağı kaynamış suyun içerisine eklenir ve 1-2 dakika kaynatılır. Altı kapandıktan sonra içerisine bir tatlı kaşığı ısırgan otu ve bir yemek kaşığı ekinezya eklenerek karışım 10 dakika boyunca demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra bal ile tatlandırılabilir. Özellikle kış aylarında bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı korunmak için ideal bir bitki çayı karışımıdır. Günde 2 fincan içilebilir.

Kuşburnu çayının yan etkileri

• Çok fazla miktarlarda kuşburnu çayı tüketmenin böbrek taşı oluşumunu tetikleyebileceği ortaya çıkarılmıştır.
• Emziren ve hamile kadınların düzenli olarak kuşburnu tüketmeden önce doktorlarına danışmaları tavsiye edilir.