Açıklama
Yaygın olarak mutfaklarda çeşni olarak kullanılan dereotu, şifalı etkileri nedeniyle çay şeklinde demlenerek de tüketilebilen bir bitkidir. Eski Mısır’da sindirimi kolaylaştırıcı etkileri nedeniyle sıklıkla tüketilen dereotunu Roma kültüründe ise tohumlarını çiğneyerek tüketiyorlardı. Güney Avrupa’dan Hindistan’a kadar dünyanın pek çok yerinde kolaylıkla yetişebilen bir bitki türü olduğu için birçok kültürde yerini almış şifalı bitkilerden biridir. Hatta Avrupa kültüründe dereotunu deriye değecek şekilde üzerinde taşımanın büyülere karşı koruma sağlayacağıma inanılıyordu. Ülkemizde de Ege ve Akdeniz bölgelerinde yıl boyunca yetiştiriciliği yapılır.
Dereotu Nedir?
Maydanozgiller (Apiaceae) familyasına ait bir bitki türü olan dereotunun latince ismi, Anethum graveolens’tir. Ilık iklimlerde yetişmeyi seven türde bir bitki olduğundan ilkbahar ve sonbahar ayları arasında yetiştirilir. Ancak dört mevsim ılık iklimli bölgelerde yılın her ayı yetiştirilebilmektedir. Toprak konusunda çok seçici olmadığından, evlerde-balkonlarda da kolaylıkla yetiştirilebilir. Şemsiye görünümlü sarı çiçekler açar ve 2-4 milimetre çapında minik tohumlar verir. Bitkinin gövde ve yaprakları, kurutulduklarında kokularını ve tatlarını kaybederler ancak tohumlar, rezeneyi andıran yoğun kokusunu uzun süre muhafaza ederler.
Yapraklarının ve tohumlarının içeriğinde A ve C vitaminleri, potasyum, demir, fosfor, kalsiyum gibi mineraller bulundurur.
Dereotu Çeşitleri Nelerdir?
Dereotu bitkisinin ait olduğu Maydanozgiller ailesine ait birçok bitki türü bulunmasına karşın dereotu (Anethum graveolens) türünün başka çeşitleri bulunmamaktadır. Ülkemizde de sadece tek bir türü yetiştirilmektedir. Ancak yine şifalı bitkiler ve mutfak baharatları olarak tanıdığımız anason, rezene, maydanoz, kişniş gibi birçok bitki de aynı ailenin üyeleridir.
Dereotu Çayı Tarifleri
Dereotu bitkisini farklı amaçlar için farklı şekillerde demleyerek tüketebilirsiniz.
Adet Söktürücü Dereotu Çayı Tarifi: 2 çay kaşığı dolusu taze dereotu, iyice dövülerek 1 çay bardağı kaynamış suyun içine ilave edilir, ağzı kapalı olarak 5-8 dakika kadar demlenir. Bu çayı günde 3-4 kez içmek, adet söktürücü olarak fayda sağlamaktadır.
Uykusuzluk İçin Dereotu Çayı Tarifi: 4-5 dal taze dereotu ince ince kıyılır. 1 su bardağı kaynar suyun içine, su kaynamak üzereyken ilave edilir ve kaynayınca altı kapatılarak 5-6 dakika boyunca ağzı kapalı şekilde demlenir. Süzüldükten sonra içilebilir. Yatmadan önce içildiğinde uykuyu kolaylaştırıcı etkisi vardır.
Hazımsızlık İçin Dereotlu Rezeneli Çay: Bir çay kaşığı rezene, bir çay kaşığı dereotu tohumuyla beraber havanda ezilerek bir su bardağı kaynamış suya ilave edilir. 8-10 dakika ağzı kapalı bir şekilde demlendikten sonra süzülerek içilir. Yemeklerden sonra içilen bu çay hazmı kolaylaştırır.
Zayıflamak İçin Dereotu Çayı: Bir yemek kaşığı taze dereotu ya da dereotu tohumu, bir tatlı kaşığı rezene ile karıştırılarak bir litre kaynayan suya eklenir. Bir gece boyunca demlenmeye bırakılır ve süzüldükten sonra her yemekten önce bir su bardağı içilir.
Dereotunun Diğer Kullanım Alanları
Dereotu bitkisi yaygın olarak incecik taze yapraklarıyla salatalara, sandviçlere, zeytinyağlı veya etki yemeklere lezzet vermek için kullanılır. İnce ve zayıf yapraklara sahip olduğu için uzun süreler pişirilmesi önerilmez. Pişen yemeklere de genellikle yemek piştikten sonra, en son çeşni olarak ilave edilir.
Dereotu yapraklarından ve tohumlarından demlenen çayların da birçok şifalı etkisi olduğu bilinmektedir.
Ağız kokularını gidermek için dereotu tohumu çiğnemek ise Eski Roma’dan beri kullanılan yaygın bir uygulamadır.
Tohumlarından elde edilen uçucu yağın da bilinen birçok şifalı etkisi vardır.
Dereotunun Olası Yan Etkileri
Dereotunun bilinen bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak yine de sağlığınızla ilgili özel bir durumunuz varsa, düzenli olarak dereotu kullanmaya başlamadan önce doktorunuza danışmanız gerekebilir.
